Prognozy PMR oparte na zmapowanych inwestycjach największych dostawców, jak również zapowiedziach i planach nowych graczy, wskazują na przekroczenie granicy 500 MW mocy polskich centrów danych w 2030 r. Rozwój chmury publicznej, jak również dynamiczny postęp technologiczny, zwłaszcza w obszarze sztucznej inteligencji, sugeruje zwiększone zapotrzebowanie na serwery i moc obliczeniową. To przekłada się na potencjał rozwoju rodzimego rynku centrów danych.

Najnowsze prognozy PMR pokazują, że realizacja planów największych dostawców data center w Polsce może spowodować maksymalny przyrost mocy komercyjnych serwerowni o ponad 400 MW z ok. 120 MW w roku 2022. Należy podkreślić, że jest to scenariusz optymistyczny, który nie uwzględnia typowego dla rynku etapowania realizacji inwestycji. Perspektywa 7 lat wydaje się realna, chociaż prawdopodobieństwo realizacji planów każdego z graczy na rynku jest różne i wymaga indywidualnego rozpatrzenia.

Nadal spodziewamy się sukcesywnego wzrostu zapotrzebowania na usługi kolokacji w kraju oraz pojawienia się na rynku nowych odbiorców zagranicznych. Rynek będzie się coraz bardziej dzielił na dwie części: hurtową i detaliczną. Wzrośnie także wielkość rynku w rozumieniu podaży mocy i przestrzeni w centrach danych o charakterze hiperskalowym.

W praktyce duże projekty inwestycyjne już teraz oznaczają sprzedaż w modelu hurtowym i zakontraktowanie klientów jeszcze przed zakończeniem procesu budowlanego. Naszym zdaniem postępująca koncentracja kapitału w Polsce i nowi inwestorzy to absolutnie nadrzędny czynnik rozwoju rynku w kolejnych latach, który przeskaluje poziom przychodów z usług data center mocno w górę. Nie sposób zakładać, że cała lista poważnych projektów inwestycyjnych realizowana i planowana przez dużych inwestorów jest obliczona inaczej niż na wygenerowanie stosownego zwrotu z zadysponowanych środków w rozsądnym czasie.

Na liście dostawców usług data center działających w Polsce i ukierunkowanych na rynek hurtowy jest między innymi francuska grupa Data4, która w 2023 roku uruchomiła swoje pierwsze centrum danych w Polsce, ale również operatorzy znani dotychczas głównie z obsługi rynku detalicznego (Atman, Equinix Poland).

Ogromne znaczenie dla rynku data center mają tzw. hiperskalerzy, czyli odbiorcy hurtowi tacy jak Google, Amazon, Microsoft, Apple czy Meta. Google posiada region chmurowy w Polsce od 2021 roku i korzysta z infrastruktury przygotowanej specjalnie na swoje potrzeby przez dostawców posiadających centra danych w Polsce. Microsoft uruchomił natomiast region oficjalnie w II kw. 2023 r. w oparciu o trzy autonomiczne centra danych. Dwa z nich wybudował i obsługuje na wyłączne potrzeby Microsoftu zewnętrzny partner.

Dominacja Warszawy

Warszawa odpowiada za ponad 60% całkowitej komercyjnej powierzchni serwerowej w Polsce. Blisko 10% powierzchni netto przypada na Kraków, a 8% na Poznań. Ten ostatni utrzymuje mocną pozycję wśród alternatywnych do Warszawy lokalizacji przede wszystkim dzięki Beyond.pl. Na liście lokalizacji przesunął się Gdańsk, który zyskał nowy obiekt komercyjny w ubiegłym roku za sprawą 3S Data Center (Grupa Play).

Planowane w najbliższym czasie inwestycje każą zakładać, że udział Warszawy będzie nadal rósł. Warszawa generuje zdecydowanie największy popyt na usługi datacentrowe, w tym na kolokację. Jest to też jednak rynek najbardziej konkurencyjny i wymagający, gdzie o sukcesie decyduje doświadczenie i kompleksowa oferta. Z drugiej strony ośrodki w innych lokalizacjach odgrywają swoją rolę, choć inna jest skala takich inwestycji. W kontekście wojny w Ukrainie znaczenia nabiera georedundancja, która zapewnia dostęp do alternatywnego data center, oddalonego znacznie dalej od podstawowej serwerowni niż 15-20 km w ramach aglomeracji warszawskiej. Jest to trend wymuszony sytuacją geopolityczną.

Wyniki analizy lokalizacji 40 największych komercyjnych centrów przetwarzania danych potwierdzają dominację lokalizacji w Warszawie, która zajmuje 25 z 40 miejsc na liście wiodących obiektów CPD na początku 2023 roku.

Rosną wydatki firm na usługi data center

Z tegorocznych badań PMR wynika, że dwie trzecie przedsiębiorstw zwiększyło wydatki na usługi data center w 2022 roku w porównaniu do roku 2021, a w 2023 roku odsetek ten jeszcze wzrośnie. Tylko 4% przedsiębiorstw planuje wydać mniej niż w 2022 roku na te usługi. Z kolei przewidywana zmiana skali wydatków na usługi w 2023 roku różni się w zależności od wielkości przedsiębiorstwa, ale aż 70% przedsiębiorstw planuje ponownie zwiększyć wydatki, z czego 24% chce zwiększyć wydatki o więcej niż 10%.

Zrównoważony rozwój

Dostawcy usług data center w Polsce są generalnie coraz bardziej świadomi konieczności zmiany wykorzystywanej energii na zieloną, również ze względów wizerunkowych i w związku z tzw. zrównoważonym rozwojem. Jest to też odpowiedź na zmieniającą się politykę klimatyczną UE. Najczęściej decydują się oni na zakup energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, takich jak farmy fotowoltaiczne i elektrownie wiatrowe. Polskie ośrodki data center coraz częściej wprost sygnalizują swoim klientom, że energia którą wykorzystują pochodzi ze źródeł odnawialnych. Potwierdzają to stosowne certyfikaty i gwarancje od dostawców energii.

Atman deklaruje od 1 stycznia 2023 r. korzystanie wyłącznie z zielonej energii do zasilania swoich obiektów. Dodatkowo w największym kampusie Atmana w Warszawie woda używana do chłodzenia znajduje się w obiegu zamkniętym. Jest to zresztą standardem w przypadku największych dostawców działających na rynku.

Bardzo aktywnie na tym polu działa Beyond.pl, który również korzysta w 100% z energii wytworzonej przez źródła energii odnawialnej. Ciepło odzyskane z serwerowni wykorzystywane jest do ogrzewania pomieszczeń biurowych. Beyond.pl korzysta też z chłodzenia adiabatycznego, czyli wymienników ciepła wspomaganych parowaniem wody.

Do kwestii zrównoważonego rozwoju bardzo poważnie podchodzi też jeden z liderów światowego rynku data center – Equinix. Dostawca używa tylko zielonej energii i ma szereg innych inicjatyw skupionych wokół zrównoważonego rozwoju.

Do kwestii zrównoważonego rozwoju bardzo poważnie i systemowo podchodzi również Data4. Podejście to rozpoczyna się na etapie projektowania, od dogłębnej analizy cyklu życia (LCA), poprzez budowę i eksploatację infrastruktury, z wykorzystaniem „niskoemisyjnego” betonu, projektów odzyskiwania ciepła odpadowego i innowacyjnych technik chłodzenia.

Polska liderem krajów regionu

W roku 2023, firma PMR dokonała analizy rynku centrów danych w Czechach, Chorwacji, Grecji, Rumunii, Słowacji i Węgrzech. Według danych PMR, Polska posiada największy pod względem podaży mocy i w ujęciu wartościowym rynek centrów danych wśród analizowanych krajów. Jednocześnie prognozowany wzrost rynku w Polsce w latach 2023-2028 jest również największy. W efekcie Polska tylko umocni pozycję lidera, wyraźnie pozycjonując się jako kolokacyjny hub i kluczowa lokalizacja w zakresie przetwarzaniu danych w tej części Europy.

W zasadzie każdy z dużych graczy jest w trakcie budowy nowych obiektów lub ma plany w tym zakresie. W IV kw. 2023 r. oficjalnie z nową inwestycją za ponad 300 mln € ruszył Atman, który chce oddać do dyspozycji klientów docelowo 43MW mocy IT. Jeszcze więcej kapitału na inwestycje w Polsce będzie mieć Data4, które poinformowało o pozyskuje finansowania w wysokości 2,2 mld €, z czego 500 mln € dotyczy wyłącznie rynku polskiego.

Duże projekty inwestycyjne już teraz oznaczają sprzedaż w modelu hurtowym i nierzadko dla zakontraktowanych klientów jeszcze przed uruchomieniem procesu budowlanego. Naszym zdaniem postępująca koncentracja kapitału w Polsce i nowi inwestorzy to absolutnie nadrzędny czynnik rozwoju rynku w kolejnych latach. Do tego dochodzi ekspansja rozwiązań i usług opartych na sztucznej inteligencji, która przeskaluje poziom przychodów z usług data center mocno w górę. AI wymaga zasobów serwerowych i centrów danych, ale nie jest tak wymagająca, jeśli chodzi o lokalizację, co sprawia że polska dolina centrów danych, również tych o charakterze hiperskalowym, może rozciągnąć się znacznie dalej od Warszawy.

W materiale wykorzystano dane z najnowszego raportu PMR:

Rynek centrów danych w Polsce 2023
Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata 2023-2028. Wpływ inflacji i wojny w Ukrainie