Dyrektywa EED - zegar tyka

W dniu 15. maja 2024r. wymogi zawarte w europejskiej Dyrektywie dotyczącej Efektywności Energetycznej (EED – Energy Efficiency Directive) stały się obowiązujące dla wszystkich 27 członków Unii Europejskiej. Z punktu widzenia branży centrów przetwarzania danych oznacza to określone obowiązki corocznego raportowania, z pierwszym terminem przypadającym już na 15.09.2024. Obowiązek ten będzie dotyczył wszystkich właścicieli i operatorów centrów przetwarzania danych o mocy zainstalowanej infrastruktury informatycznej powyżej 500kW, tj. operatorów serwerowni kolokacyjnych, operatorów telekomunikacyjni, banki, uniwersyteckie centra superkomputerowe oraz inne duże przedsiębiorstwa, posiadające własne centra przetwarzania danych w modelu on-prem, z wyłączeniem obiektów przeznaczonych na cele obronności. Dodatkowo, krajowe organy ustawodawcze mają możliwość dalszego obniżenia tej granicy wymaganego raportowania, jak to się stało np. w przypadku przepisów niemieckich (>300kW).

Jednym z celów Stowarzyszenia PLDCA jest koordynacja i wsparcie lokalnych organizacji w zakresie zapewnienia zgodności z wymogami Dyrektywy poprzez aktywną komunikację oraz współpracę z Europejskim Stowarzyszeniem Data Center (EUDCA) oraz innymi narodowymi stowarzyszeniami branżowymi. Poniższe opracowanie ma celu przybliżenie wymagań EED dla centrów przetwarzania danych oraz szerszego kontekstu, w ramach którego działania te są podejmowane.

Wg przewidywań Dyrektywy, podniesienie unijnego celu w zakresie efektywności energetycznej do 2030r. ma doprowadzić do obniżenia cen energii i mieć decydujący wpływ na redukcję gazów cieplarnianych, czemu towarzyszyć ma rozwój i upowszechnienie elektryfikacji, wykorzystanie wodoru, e-paliw i innych technologii niezbędnych do zielonej transformacji. Większa efektywność energetyczna ma również szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa dostaw energii w Unii, poprzez zmniejszenie zależności od importu paliw kopalnych z państw trzecich, co jest szczególnie istotnym aspektem w kontekście bieżących wydarzeń geopolitycznych w naszym regionie.

Trzy sektory, w których oszacowano największy potencjał oszczędności energii poza przemysłem to transport, budynki (w tym szczególnie budynki użyteczności publicznej) oraz sektor technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT).

Artykuł 12 Dyrektywy odnosi się bezpośrednio do centrów przetwarzania danych – zgodnie z załącznikiem A pkt 2.6.3.16 rozporządzenia (WE) nr 1099/2008[i], definiowany jako strukturę lub grupę struktur wykorzystywanych do pomieszczenia, łączenia i eksploatacji systemów/serwerów komputerowych oraz powiązanych urządzeń służących do przechowywania, przetwarzania lub dystrybucji danych oraz podobnych działań.

Do dnia 15.05.2024 (termin obecnie przesunięty na 15.09.2024r.), a następnie co roku, państwa członkowskie wymagają aby właściciele i operatorzy każdego znajdującego się na ich terytorium CPD o zapotrzebowaniu zainstalowanej infrastruktury informatycznej na energię elektryczną wynoszącym co najmniej 500kW podawali do wiadomości publicznej informacje określone w Załączniku VII, z wyjątkiem informacji podlegających przepisom prawa unijnego i krajowego chroniącym tajemnice handlowe i tajemnice przedsiębiorstwa oraz poufność.

Komisja Europejska stworzy unijną bazę danych dotyczącą centrów przetwarzania danych, publicznie dostępną na poziomie zagregowanym, a także dokonywać będzie oceny dostępnych danych dotyczących efektywności energetycznej centrów przetwarzania danych oraz składać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie wraz z potencjalnymi wnioskami ustawodawczymi zawierającymi kolejne środki na rzecz poprawy efektywności energetycznej.

Jednym z możliwych do zastosowania środków jest ustanowienie minimalnych norm efektywności oraz ocenę wykonalności transformacji w kierunku sektora CPD o zerowej emisji netto, w ścisłej konsultacji z odpowiednimi zainteresowanymi stronami – co podkreśla istotną rolę współpracy na poziomie lokalnym pod egidą stowarzyszeń branżowych. Wnioski takie mogą określać ramy czasowe, w których istniejące centra danych mają być zobowiązane do osiągnięcia minimalnej efektywności.

Dodatkowo, państwa członkowskie mają zachęcać właścicieli i operatorów każdego znajdującego się na ich terytorium CPD o zapotrzebowaniu zainstalowanej infrastruktury informatycznej na energię elektryczną co najmniej 1MW do uwzględnienia najlepszych praktyk, o których mowa w najnowszej wersji europejskiego kodeksu postępowania w sprawie efektywności energetycznej centrów danych[ii]

Załącznik VII Dyrektywy określa minimalne wymogi w zakresie monitorowania i publikowania charakterystyki energetycznej centrów przetwarzania danych:

nazwa CPD, nazwa właściciela i operatorów obiektu, data rozpoczęcia działalności oraz gmina, w której jest zlokalizowany;
powierzchnia pomieszczeń CPD, zainstalowana moc, roczny przepływ danych przychodzących i wychodzących oraz ilość danych przechowywanych i przetwarzanych w centrum przetwarzania danych;
wyniki w ostatnim pełnym roku kalendarzowym zgodnie z kluczowymi wskaźnikami efektywności dotyczącymi zużycia energii, wykorzystania mocy, wartości zadanych temperatury, wykorzystania ciepła odpadowego, zużycia wody i wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, z wykorzystaniem normy EN/CENELEC EN 50600-4 „Technika informatyczna – Wyposażenie i infrastruktura centrów przetwarzania danych”, do czasu wejścia w życie aktu delegowanego przyjętego na podstawie art. 33 ust. 3 (akty delegowane – w ramach wspólnego unijnego systemu zostanie ustanowiona definicja wskaźników zrównoważonego charakteru CPD i wyznaczone zostają kluczowe wskaźniki efektywności i metoda ich pomiaru)

Szczegółowe wymagania zostały przedstawione w akcie delegowanym[iii] z dnia 14.03.2024r.

Kategorie wielkości centrów przetwarzania danych zostały zdefiniowane według zainstalowanej mocy technologii informacyjnej centrum przetwarzania danych, zgodnie z poniższym podziałem ujętym w Załączniku IV[iv] aktu delegowanego:

a) bardzo małe centrum przetwarzania danych: 100–500 kW;
b) małe centrum przetwarzania danych: 500–1 000 kW;
c) średniej wielkości centrum przetwarzania danych: 1–2 MW;
d) duże centrum przetwarzania danych: 2–10 MW;
e) bardzo duże centrum przetwarzania danych: >10 MW.

Zgodnie z Artykułem 32 EED, przepisy dotyczące sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszeń przepisów krajowych przyjętych na podstawie Dyrektywy i podejmują wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia ich wykonania. Przewidziane sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Państwa członkowskie mają obowiązek powiadomienia Komisji o tych przepisach i środkach do dnia 11.10.2025, a także niezwłocznego powiadamiania o wszelkich późniejszych zmianach, które ich dotyczą.

Innym artykułem Dyrektywy, który pośrednio może wpływać na CPD, jest Artykuł 11 – Systemy zarządzania energią i audyty energetyczne. Wymaga on aby przedsiębiorstwa, których średnie roczne zużycie energii w ciągu ostatnich trzech lat przekroczyło 85TJ (~23,6GWh), wdrożyły system zarządzania energią, certyfikowany przez niezależny organ zgodnie z odpowiednimi normami europejskimi lub międzynarodowymi. Wymóg ten wchodzi w życie do dnia 11.10.2027r.

Dodatkowo, przedsiębiorstwa których średnie roczne zużycie energii w ciągu ostatnich 3 lat przekroczyło 10TJ (przy uwzględnieniu wszystkich nośników energii), a które nie wdrożyły systemu zarządzania energią, zostały poddane audytowi energetycznemu – przeprowadzane w sposób niezależny i opłacalny przez wykwalifikowanych lub akredytowanych ekspertów oraz realizowane i nadzorowane przez niezależne organy na podstawie przepisów krajowych.

Audyt przedsiębiorstw o zużyciu energii powyżej 85TJ musi być przeprowadzony do dnia 11.10.2026r. Na podstawie audytu należy sporządzić konkretny i wykonalny plan działania, przedstawiany zarządowi przedsiębiorstwa.

Mimo, że artykuł ten nie odnosi się bezpośrednio do centrów przetwarzania danych, wartości graniczne dla poszczególnych kryteriów zużycia energii (10TJ / 85TJ) osiągną obiekty o zapotrzebowaniu zainstalowanej infrastruktury informatycznej na energię elektryczną na poziomie około 230kW / 1900kW.

Przedsiębiorstwa podlegające wymogowi wdrożenia systemów zarządzania energią lub audytów energetycznych będą zachęcane do raportowania rocznego zużycia energii w kWh, rocznej ilości zużycia wody w metrach sześciennych oraz zużycia energii i wody w porównaniu z poprzednimi latami.

Wymogi EED nakładają również szereg wymagań dekarbonizacyjnych na inne branże, w tym branżę energetyczną oraz ciepłowniczą. Rodzi to szereg możliwości współpracy i synergii tych branż z branżą centrów przetwarzania danych oraz stanowić będzie jeden z ważnych obszarów dalszych działań Stowarzyszenia PLDCA.

Przydatne linki: